مقایسه RTMS و لیزر تراپی مغزی
فهرست مطالب
1)مکانیسم اثر
RTMS:
- از پالس‌های مغناطیسی متمرکز برای ایجاد جریان الکتریکی در نواحی خاص مغز استفاده می‌کند.
- این جریان الکتریکی می‌تواند فعالیت الکتریکی نورون‌ها را تحریک یا مهار کند، بسته به فرکانس پالس (فرکانس پایین برای مهار و فرکانس بالا برای تحریک).
لیزر تراپی مغزی (PBM):
- از نور لیزر یا LED با شدت کم و طول موج خاص (معمولاً مادون قرمز نزدیک یا قرمز) استفاده می‌کند.
- این نور از طریق جمجمه به عمق بافت مغزی نفوذ کرده و باعث افزایش تولید ATP، کاهش استرس اکسیداتیو و بهبود عملکرد میتوکندری می‌شود.
2)عمق نفوذ
RTMS:
- پالس‌های مغناطیسی به ناحیه سطحی مغز (حدود 2-3 سانتی‌متر زیر جمجمه) محدود می‌شوند.
- برای اثرگذاری در نواحی عمیق‌تر، از تکنیک‌های پیشرفته مانند کوایل‌های عمیق‌تر یا TMS با شدت بالا استفاده می‌شود.
لیزر تراپی مغزی:
- نور مادون قرمز می‌تواند به عمق بیشتری در بافت مغزی نفوذ کند (حدود 4-5 سانتی‌متر).
- این ویژگی به لیزر تراپی اجازه می‌دهد تا نواحی عمیق‌تر مغز را هدف قرار دهد.
3)نوع تغییر در عملکرد مغز
RTMS:
- اثر اصلی روی فعالیت الکتریکی نورون‌ها است.
- باعث تنظیم مجدد مدارهای عصبی و تغییر در اتصالات سیناپسی می‌شود.
- معمولاً اثرات مستقیم‌تری روی رفتار و عملکرد روانی دارد.
لیزر تراپی مغزی:
- اثر اصلی روی متابولیسم و سلامت سلول‌های عصبی است.
- بهبود خون‌رسانی، کاهش التهاب و استرس اکسیداتیو، و افزایش انرژی سلولی.
- اثرات غیرمستقیم‌تر روی بهبود شناخت و عملکرد مغزی.
4)کاربردهای کلینیکی
RTMS:
- افسردگی مقاوم به درمان: روش تأییدشده و پرکاربرد.
- اختلال وسواس فکری-عملی (OCD): تنظیم مدارهای مرتبط با افکار تکراری.
- میگرن: کاهش شدت و تعداد حملات.
- سکته مغزی: بهبود توانبخشی حرکتی و شناختی.
- دردهای مزمن: مانند فیبرومیالژیا.
لیزر تراپی مغزی:
- آلزایمر و زوال عقل: بهبود عملکرد حافظه و کاهش سرعت تخریب سلول‌ها.
- اختلال شناختی: بهبود تمرکز و عملکرد ذهنی.
- افسردگی و اضطراب: کاهش علائم از طریق بهبود متابولیسم مغز.
- ضربه مغزی: کمک به ترمیم بافت و بهبود خون‌رسانی.
5)پروتکل درمانی
RTMS:
- جلسات درمانی معمولاً 5 روز در هفته و به مدت 4 تا 6 هفته است.
- مدت هر جلسه بین 20 تا 40 دقیقه.
- دستگاه‌های RTMS در کلینیک‌ها استفاده می‌شوند و نیاز به تنظیمات دقیق توسط متخصص دارند.
لیزر تراپی مغزی:
- پروتکل‌ها متنوع‌تر هستند و می‌توانند به صورت روزانه یا چند بار در هفته انجام شوند.
- مدت جلسات کوتاه‌تر است (معمولاً 10 تا 30 دقیقه).
6)ایمنی و عوارض جانبی
RTMS:
- عوارض رایج: سردرد خفیف، احساس ناراحتی یا گزگز در محل درمان.
- عوارض نادر: تشنج در افراد مستعد (مانند افراد با صرع کنترل‌نشده).
- کاملاً ایمن است، اما نیاز به غربالگری دقیق دارد (مثلاً برای افرادی که ایمپلنت فلزی یا دستگاه قلبی دارند، منع مصرف دارد).
لیزر تراپی مغزی:
- عوارض جانبی: بسیار نادر و معمولاً محدود به ناراحتی موقتی است.
- برای اکثر افراد ایمن است و محدودیت‌های خاصی ندارد.
7)اثرگذاری و شواهد علمی
RTMS:
- شواهد قوی و گسترده‌ای برای اثربخشی در افسردگی، OCD و میگرن دارد.
- توسط FDA و سازمان‌های بهداشتی در کشورهای مختلف تأیید شده است.
لیزر تراپی مغزی:
- شواهد علمی نوظهور هستند و هنوز به گستردگی RTMS نیستند.
- در مواردی مانند آلزایمر، ضربه مغزی و اختلالات شناختی، امیدبخش است .
جدول مقایسه‌ای نهایی
ویژگی | RTMS | لیزر تراپی مغزی |
مکانیسم اثر | تحریک مغناطیسی، تغییر فعالیت نورون‌ها | نور مادون قرمز، بهبود متابولیسم سلولی |
عمق نفوذ | 2-3 سانتی‌متر | 4-5 سانتی‌متر |
کاربرد اصلی | افسردگی، OCD، میگرن | آلزایمر، اختلال شناختی، اضطراب |
تعداد جلسات | 20-30 جلسه | 10-20 جلسه |
هزینه | گران‌تر | معمولاً ارزان‌تر |
ایمنی و عوارض جانبی | سردرد خفیف، امکان تشنج نادر | تقریباً بدون عارضه |
اثربخشی اثبات‌شده | بالا، تایید شده توسط FDA | متوسط، نیاز به تحقیقات بیشتر |
